ABD Kıbrıs’a yönelik silah ambargosunu bir kez daha bir yıllığına kaldırdı

ABD Dışişleri Bakanlığı, Kıbrıs’a yönelik silah ambargosunun 2023 mali yılı için kaldırıldığını açıkladı. 

Bakanlık Sözcüsü Ned Price, yaptığı yazılı açıklamada “Dışişleri Bakanı Antony Blinken, 2023 mali yılında yeniden ihracat ve savunma malzemelerinin transferlerinin onaylanmasına izin vermek için Kıbrıs Cumhuriyeti’nin ilgili mevzuat kapsamında gerekli koşulları yerine getirdiğini tespit etmiş ve Kongre’ye tebliğ etmiştir” ifadelerini kullandı:

“Koşullara uygunluk yıllık olarak değerlendiriliyor. Bu tespit ve belgelendirmenin bir sonucu olarak, Bakan, 2023 mali yılında Kıbrıs Cumhuriyeti için savunma ticareti kısıtlamalarını kaldırdı.”

Sözcü, Washington’un uluslararası silah ticareti düzenlemelerinin, 1 Ekim 2022’den itibaren geçerli olacağını da açıkladı.

Türkiye’den karara tepki geldi. Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada “ABD’nin GKRY’ye yönelik silah ambargosunu kaldırma yönündeki 2020 Eylül ayında aldığı kararın kapsamını genişletmesini şiddetle kınıyoruz.” ifadelerine yer verildi.

Türkiye, Kıbrıs Cumhuriyeti’ni uluslararası alanda tanınan ismiyle tanımıyor. Fiilen yönettiği güney bölgesi için “Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY)” ifadesini kullanıyor.

Açıklama şöyle devam etti:

“Ada’daki iki tarafın eşitliği ilkesiyle çelişen ve Rum tarafını daha uzlaşmaz kılacak bu karar, Kıbrıs meselesinin çözülmesi yönündeki çabaları olumsuz etkileyecek; Ada’da bir silahlanma yarışına yol açacak ve Doğu Akdeniz’de barış ve istikrara zarar verecektir. ABD’yi bu kararı gözden geçirmeye ve Ada’daki iki tarafa karşı dengeli bir politika izlemeye davet ediyoruz.

“Her halükarda Türkiye, garantör ülke sıfatıyla, Kıbrıs Türkünün varlığını, güvenliğini ve huzurunu sağlamak amacıyla, tarihi ve hukuki sorumlulukları çerçevesinde, gerekli adımları atmaya devam edecektir.”

Ada’nın kuzeyinde yönetimde olan Türk hükümetinin dışişleri bakanlığı da “ABD yönetiminin Ada ve bölgedeki gerginliği artırma pahasına aldığı karar kabul edilemezdir. Rum tarafına her tür silah satışını serbest bırakma kararı, Rum tarafının son dönemde endişe verici boyutlara ulaşan silahlanma ve askeri faaliyetlerinin ABD yönetimi tarafından desteklendiğini açıkça göstermektedir. Rum tarafının Fransa ile saldırı helikopterleri satış anlaşması imzaladığı, füze sistemi, radar sistemleri ile askeri malzeme temin etmeye yönelik çabalarını arttırdığı bu dönemde, ABD’nin Rum tarafına silah satışını serbest bıraktığını açıklaması endişe vericidir.” açıklaması yaptı.

Yapılan açıklamada “Türkiye’nin etkin ve fiili garantisinin devamının hiçbir koşulda tartışılması bile söz konusu olamaz” ifadeleri de yer aldı.

2019 ve 2020 mali yıllarında ABD, uygulamaya koyduğu iki düzenlemeyle ABD’nin savunma ürünlerinin Kıbrıs’a ihracat kısıtlaması iki koşula bağlanmıştı. Bu koşullar çoğunlukla Kıbrıs Rum yönetiminin Rusya ile kurduğu yakın ilişkiye dönük. 

Bu yasalara göre Kıbrıs’ın kara para aklama ile mücadelede düzenlemeler yapması ve bu konuda ABD ile işbirliği yapması; bir de Rus savaş gemilerinin yakıt ikmali ve hizmet için limanlarına girişini engellemek için gerekli adımları atması gerekiyor. Bu konuda attığı adımları Kıbrıs’ın ABD’ye bildirmesi gerekiyor.

ABD Dışişleri Bakanlığı, raporları ve sahadaki durumu değerlendirip eğer yasalara uyulduğuna karar verirse bunu Kongre’ye olumlu olarak bildiriyor.

Kıbrıs’a silah ambargosunun kaldırılmasına yönelik karar ilk olarak eski başkan Donald Trump döneminde, 2020 yılında verilmişti. Dönemin dışişleri bakanı Mike Pompeo, Kıbrıs’a savunma amaçlı silahların satışına yönelik kısıtlamanın kaldırılması için tebliği Kongre’ye bildirmişti.